NOCNY PORTRET – HISTORIA ZRABOWANEGO DZIEŁA

Czy malarz tworzący obraz zdaje sobie sprawę, jak jego dzieło może wpłynąć na losy mu współczesnych? Co więcej, czy może przewidzieć historię przyszłości, w której jego to imię odegra znaczącą rolę?

Laura Morelli włożyła w jedną opowieść XV i XX wiek. Do postaci autentycznych dodała fikcyjne, do rzeczywistości odrobinę wyobraźni. „Nocny portret” stanowi więc beletrystykę, która po części mogłaby być prawdą. Dodajmy, bardzo dobrą opowieść historyczną.

Dama z gronostajem jest naszym największym renesansowym dziełem. Szczyci się nim Muzeum Książąt Czartoryskich. Przez lata portret Cecylii Gallerani był chlubą rodziny. Gdyby nie okrucieństwa II wojny światowej zapewne nie opuściłby ich pałaców. Naziści nie tylko mordowali niewinnych, ale próbowali zniszczyć tożsamość oraz dziedzictwo narodowe wielu krajów europejskich. Sztuka, która nie pasowała ideologicznie był palona. Dzieła będące skarbami kultury kradziono prawowitym właścicielom, by zawisły na ścianach morderców. Do dziś stajemy przed pytaniem, co stało się z wieloma zaginionymi? Gdzie jest Młodzieniec Rafaela? Czy kiedykolwiek zostanie odnaleziony cały?

Morelli próbuje ukazać historię, która pozwoliła odszukać wiele z nich. Ale to dopiero pierwsza część, gdyż autorka naprzemiennie stara się opowiedzieć losy samej Cecylii, mistrza Leonarda, Edith – konserwatorki dzieł z Monachium i Dominica – członka Monuments Men Foundation. Losy tych par bardzo odmienne, dzieli ponad 500 lat. A jednak połączyły się w 1945 roku. Wędrujemy przez Mediolan, Kraków, Monachium. Jesteśmy na ziemiach okrytych wojną. Poznajemy życie bohaterów, którzy zmagają się z przeciwnościami losu, ale łączy ich niepohamowana miłość do sztuki. Ona bowiem stanowi dziedzictwo. Jak mówi Edith cytująca swojego chorego, starszego już ojca:

„sztuka jest jedną z tych rzeczy, dzięki którym ludzie mają po co żyć, więc musimy ją chronić i dzielić się nią…”

Nocny portret jest kolejną pozycją wydawniczą uświadamiającą nam – pokoleniu, które wojny osobiście nie przeżyło – że zawsze musimy walczyć o godność, dobro, prawdę. Nawet dziś powinniśmy pamiętać o historii kraju i sztuce. Próbowano nam ją zabrać, wyrwać z krwią. Od nas zależy, czy nasze dzieci będą nadal ją nosić w sobie…

Dziękujemy za książkę Wydawnictwu LETRA